Dış Denetim

Dış denetim; denetlenen kuruluşun kendisi ile herhangi bir organik ilişkisi olmayan, hiyerarşisi dışındaki kişi ya da kuruluşlarca yapılan denetimdir. Denetlenen kuruluş kamu kurumu ya da özel bir şirket olabilir. Bununla birlikte literatürde dış denetim terimi genellikle işletmelerin finansal tablolarının ve diğer finansal bilgilerinin, finansal raporlama standartlarına uygunluğu ve doğruluğu hususunda, ilgili kurum tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetçiler tarafından denetlenmesi anlamına gelen bağımsız denetim terimi ile özdeş olarak kullanılmaktadır.

Dış denetim, çeşitli yasal hükümlere göre ya da denetlenen kuruluşun sahipleri veya yöneticilerinin talebiyle yapılabilir. Örneğin kamuda Sayıştay; Anayasa’ya ve ilgili diğer mevzuata göre kamu kurumlarını TBMM  adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevli dış denetim kuruluşudur. Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nda  Sayıştay tarafından yapılacak harcama sonrası dış denetimin amacı, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin hesap verme sorumluluğu çerçevesinde, yönetimin mali faaliyet, karar ve işlemlerinin; kanunlara, kurumsal amaç, hedef ve planlara uygunluk yönünden incelenmesi ve sonuçlarının Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne raporlanması olarak ifade edilmiştir.

Genel olarak dış denetimle özdeş olarak değerlendirilen bağımsız denetim ise ülkemizde Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından gerekli kriterleri yerine getiren ve Kurumca düzenlenen sınavlarda başarılı olan denetçiler tarafından, mevzuat uyarınca denetlenmeyi gerektiren işletmelerin finansal bilgilerinin; finansal raporlama standartlarına uygunluğu ve doğruluğu hususunda denetimi olarak ifade edilebilir.

Sayıştay kamu kurumları üzerinde, bağımsız denetçiler de işletmeler üzerinde ilgili mevzuatları uyarınca dış denetim gerçekleştirmektedirler. Bunların haricinde kuruluşların yönetimleri ya da sahipleri; gerekli görmeleri halinde kuruluşun dış denetime tabi tutulmasını isteyebilirler.  Örneğin bir işletmenin sahipleri; işletmede hile, suistimal vb. konuların, çeşitli aksaklıkların olup olmadığının tespiti amacıyla, dışarıdan bu konularda profesyonel hizmet veren denetçilerden ya da denetim kuruluşlarından hizmet alarak  isteğe bağlı olarak dış denetim gerçekleştirebilirler. Literatürde bu durum, denetlenen kuruluşun sahiplerinin/üst yönetiminin talebi doğrultusunda gerçekleştirildiği için iç denetimde dış kaynak kullanımı olarak da ifade edilmektedir. Ancak dış denetim teriminin tanımı dikkate alındığında, denetimi gerçekleştiren denetçilerin denetlenen kuruluşun personeli olmayışı ve yapılan denetim neticesinde denetçilerin rapor düzenlemesinin haricinde denetlenen kuruluş üzerinde her hangi bir yaptırımda bulunmaları durumunun söz konusu olmayışı dolayısıyla mahiyet itibariyle bu denetim de bir dış denetim olarak değerlendirilebilir.

Yasal Uyarı: Sitemizde yayınlanan bir yazının tamamının ya da bir bölümünün başka bir elektronik/basılı ortamda yayınlanması yasaktır. Kaynak gösterilmesi koşulu ile alıntı yapılabilir.