Türkiye’de Bağımsız Denetim

Türkiye’de bağımsız denetim mesleğinin başlaması ve gelişmesinde en önemli etken mali piyasalarda faaliyet gösteren banka ve diğer mali kuruluşların talepleri olmuştur. 1960’lı yılların ortalarından itibaren mali piyasalarda faaliyet gösteren bankalar ile yurt dışında fon sağlayan kuruluşlar, yurtdışı muhabir ve fon kaynaklarının talebi üzerine mali tabloların bağımsız denetimini yaptırmaya başlamışlardır. Başlangıçta yurtdışında yerleşik bağımsız denetim şirketleri tarafından yürütülen bu çalışmalar 1970’lerden itibaren uluslararası bağımsız denetim şirketlerinin Türkiye’de yerleşik üye firmaları tarafından gerçekleştirilmeye başlanmıştır.

Ülkemizde bağımsız dış denetimin yapılmasına ilişkin zorunluluk ilk defa 1987 yılında bankaların denetimi ile getirilmiştir. Denetleme ilke ve kuralları ise ilk olarak, Menkul Kıymetler Borsası’nın (BİST) kuruluşundan sonra Sermaye Piyasası Kurulunun 1988 yılında yayınladığı tebliğler ile yasal nitelik kazanmıştır.

Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 14.02.2011 tarihli ve 27846 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonra yürürlüğe girmesiyle birlikte şirketlerin denetiminde yeni esaslara geçilmiştir.Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun TBMM’de kabul edilen ilk halinde tüm sermaye şirketleri açısından bağımsız denetim öngörülmüştü. Eski TTK‘da yer alan ”Murakıplık” kurumu ve bu kuruma ilişkin hükümler de tüm sermaye şirketlerinin bağımsız denetime tabi tutulmasından dolayı Yeni TTK’da yer almamıştı. Yeni TTK’nin yürürlüğe girmesinden bir gün önce Resmi Gazete’de yayımlanan 6335 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikler çerçevesinde, tüm sermaye şirketleri için öngörülen bağımsız denetim zorunluluğu kaldırılmıştır. Yapılan değişiklikle Yeni TTK uyarınca bağımsız denetime tabi olacak şirketlerin belirlenmesi Bakanlar Kuruluna bırakılmıştır.

Bağımsız denetime tabi olacak şirketleri belirleyen ilk karar olan  2012/4213 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı 23.01.2013 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı. Daha sonra 2014/5973 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile bağımsız denetimin kapsamı genişletildi. Son olarak 2012/4213 sayılı Karar’da değişiklik yapan  2016/8549  sayılı Bakanlar Kurulu Kararı 19.03.2016 tarih ve  29658 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı. Yapılan son değişikliklerle birlikte bağımsız denetime tabi olan şirketlere ilişkin  düzenlemelere BAĞIMSIZ DENETİME TABİ ŞİRKETLER başlıklı sayfamızdan ulaşabilirsiniz.

Yeni Türk Ticaret Kanunu ile bağımsız denetime tabi olacak şirketlere ilişkin düzenlemelere yer verilmekle birlikte, bağımsız denetimin hangi esaslar bağlamında yapılacağı konusunda da hükümlere yer verilmiş ve bu konuya açıklık getirilmiştir.  Kanun’un 398’inci maddesinde, 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kurulan Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun bağımsız denetime ilişkin düzenlemeleri doğrultusunda bağımsız denetimin yapılacağı hüküm altına alınmıştır. 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede yer alan düzenlemelere göre Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu bağımsız denetçileri ve denetim kuruluşlarını yetkilendirmeyle görevli ve yetkili resmi kurum olmuştur.  Böylece önceki düzenlemelere göre sadece sermaye piyasaları üzerinde kontrolü olan Sermaye Piyasası Kurulunun bağımsız denetçileri yetkilendirme ve bu alanda düzenleme yapma yetkisi, muhasebe denetimi gerektirecek tüm alanları-kuruşları kapsayabilecek bir kurum olan Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun olmuştur.

Yasal Uyarı: Sitemizde yayınlanan bir yazının tamamının ya da bir bölümünün başka bir elektronik/basılı ortamda yayınlanması yasaktır. Kaynak gösterilmesi koşulu ile alıntı yapılabilir.